Dư thừa nguồn cung trong nước, Trung Quốc đang đẩy mạnh xuất khẩu thép

Trong những tháng đầu năm 2023, Trung Quốc có xu hướng đẩy mạnh xuất khẩu thép giữa bối cảnh nhu cầu nội địa vẫn duy trì ở mức thấp dù nền kinh tế đã mở cửa trở lại sau dịch COVID-19. 

Theo số liệu chúng tôi tổng hợp từ Hải quan Trung Quốc xuất khẩu thép của nước này trong tháng 2 tăng mạnh 70% so với cùng kỳ năm ngoái, đồng thời là ngưỡng cao nhất kể từ năm 2017. Tính chung hai tháng đầu năm nay, lượng thép xuất khẩu tăng 49% so với cùng kỳ lên 12,2 triệu tấn và là mức cao nhất trong cùng giai đoạn của năm 2018 - 2022.

 Số liệu: Hải quan Trung Quốc (H.Mĩ tổng hợp)

Việt Nam là thị trường tiêu thụ thép lớn thứ 4 của Trung Quốc (sau Philippines, Hàn Quốc và Thái Lan) với tỷ trọng 6,5%, giảm gần 1 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái. 

Số liệu: Hải quan Trung Quốc (H.Mĩ tổng hợp)

Tại hội thảo trực tuyến Triển vọng ngành thép Việt Nam và Trung Quốc diễn ra hồi giữa tháng 3, ông Luan Shorden, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn SUMEC (Trung Quốc) dự báo trong năm 2023, nhu cầu tiêu thụ thép của Trung Quốc yếu dẫn đến xuất khẩu có xu hướng tăng và có thể vẫn tăng trong năm 2023. 

Quý I/2023, lượng tồn kho phôi thép Đường Sơn đạt mức cao kỷ lục. Trong khi các nhà máy sản xuất có xu hướng tiếp tục sản xuất và có thể bán dưới giá thành để có tiền mặt (do khó khăn về tài chính) thì phôi thép đang được xuất khẩu trở lại trong năm nay. 

Điều đó cũng đồng nghĩa có thể sẽ có ít cơ hội nhập khẩu phôi thép vào năm 2023, dòng phôi thép Đông Nam Á chảy nhiều hơn vào Thổ Nhĩ Kỳ. 

Xuất khẩu thép tiếp tục là một phần quan trọng trong việc tiêu thụ sản lượng dư thừa ở Trung Quốc. Và thậm chí phôi thép còn được xuất khẩu nhiều hơn trong năm nay. Dự kiến xuất khẩu thép của nước này sẽ tiếp tục ở mức cao trong năm 2023. 

Ngành thép Việt Nam sẽ chịu sức ép lớn

Việc Trung Quốc đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu dấy lên lo ngại giá thép toàn cầu chịu áp lực, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam. 

Trao đổi bên lề ĐHĐCĐ thường niên năm 2023, ông Trần Tuấn Dương, Phó Chủ tịch CTCP Tập đoàn Hoà Phát cho biết: "Trước đây, Việt Nam xuất khẩu nhiều thép sang Trung Quốc vì nhu cầu của họ lớn nhưng hiện tại nhu cầu chững lại, ngành bất động sản có vấn đề và họ quay lại xuất khẩu, gây sức ép với thị trường thép thế giới và Việt Nam xuất khẩu thép sang các thị trường trong đó có cả Trung Quốc sẽ khó hơn". 

Theo số liệu của Hải quan Trung Quốc, Việt Nam từng là nước xuất khẩu phôi lớn thứ 2 sang Trung Quốc giai đoạn 2020 - 2021 với tỷ trọng lần lượt là 20% và 17%, nhưng tỷ trọng đã giảm đáng kể vào năm 2022. Trong quý I/2023, giá phôi thép Việt Nam duy trì ở mức cao so với Trung Quốc nên việc cạnh tranh tại thị trường này càng khó khăn hơn. 

 Số liệu: Hải quan Trung Quốc

 Số liệu: Tập đoàn SUMEC (H.Mĩ tổng hợp)

Ngoài ra, 9 trong số 10 quốc gia sản xuất thép hàng đầu đã thực hiện các cam kết trung hòa carbon,  Trung Quốc cũng vậy, xu hướng dài hạn là kiểm soát sản xuất, đặc biệt là đối với thép thô.

Số liệu: Tập đoàn SUMEC (H.Mĩ tổng hợp)

Nhu cầu thép thành phẩm tăng và có thể sản lượng thép thô không đủ dẫn đến việc tăng nhập khẩu phôi hoặc phế liệu.

Công suất thép mới ở Đông Nam Á và kế hoạch chuyển đổi sản xuất sang các khu vực có chi phí thấp sẽ tăng cường vai trò cung cấp thép thô cho khu vực, tạo khả năng nhập khẩu phôi thép dài hạn ở Trung Quốc, thậm chí đối với các sản phẩm thép dài thành phẩm.

"Việt Nam có thể xuất khẩu phôi thép liên tục và ổn định sang Đông Nam Á khi giá cả thuận lợi. Nguyên liệu phù hợp và việc vận chuyển nhanh hơn giúp phôi Việt Nam dễ dàng xuất khẩu sang Trung Quốc. Nhập khẩu thép dẹt từ Trung Quốc sang Việt Nam có thể tiếp tục ổn định hoặc giảm nhẹ trong vài năm tới, trong khi tiềm năng xuất khẩu phôi thép sang Trung Quốc ngày càng tăng",ông Luan Shorden nhận định.

Nguồn: vietnambiz.vn